Ngày 26 tháng 1 năm 1954: “Hôm đó, thực hiện một quyết định khó khăn nhất trong cuộc đời chỉ huy của mình” // Cựu chiến binh Việt Nam. – 2004. – Ngày 6 tháng 5. – Tr.3
Thời gian, nổ súng đã được quyết định là 17 giờ ngày 25-1-1954. Bị lộ, địch thông báo cho nhau ngày, giờ tiến công của ta, lại có chiến sĩ của ta bị địch bắt. Trận địa phòng ngự của địch được xây dựng kiên cố hơn, hỏa lực đề kháng tăng cường, không còn trạng thái phòng ngự lâm thời ban đầu. Lời Bác căn dặn: “Chỉ được đánh thắng, không được bại, vì bại thì hết vốn” luôn luôn vẳng bên tai Đại tướng. Đêm đó, Người Tư lệnh chỉ huy chiến dịch không sao ngủ được, chỉ mong chóng sáng để họp Đảng ủy Mặt trận… Ngày 26-1-1954, sau khi nghe Đảng ủy thảo luận và trao đổi ý kiến với cố vấn, Đại tướng Võ Nguyên Giáp kết luận:
…Để đảm bảo nguyên tắc cao nhất là “đánh chắc thắng”, cần chuyển phương châm tiêu diệt địch từ “đánh nhanh, thắng nhanh” sang “đánh chắc, tiến chắc”. Nay quyết định hoãn cuộc tiến công. Ra lệnh cho bộ đội trên toàn tuyến lui về điểm tập kết và kéo pháo ra. Công tác chính trị bảo đảm triệt để chấp hành mệnh lệnh lui quân như mệnh lệnh chiến đấu. Hậu cần chuyển sang chuẩn bị theo phương châm mới.
Sau đó, tôi phân công cho anh Hoàng Văn Thái ra lệnh cho các đơn vị bộ binh, tôi ra lệnh cho pháo binh và trao nhiệm vụ mới cho 308.
Tôi gọi điện thoại cho pháo binh:
- Tình hình địch đã thay đổi, Quyết tâm tiêu diệt Trần Đình (bí danh của Điện Biên Phủ trong chiến dịch) vẫn giữ vững. Nay thay đổi cách đánh. Vì vậy, ra lệnh cho đồng chí từ 17 giờ hôm nay, kéo pháo ra khỏi trận địa, lui về điểm tập kết chuẩn bị lại. Triệt để chấp hành mệnh lệnh! Không giải thích.
Đầu dây đằng kia, tiếng đồng chí Phan Ngọc Mậu, Chính ủy pháo binh đáp:
- Rõ! Xin triệt để chấp hành mệnh lệnh.
14 giờ 30 phút mới có liên lạc điện thoại với anh Vương Thừa Vũ, Tư lệnh đại đoàn 308.
- Chú ý nhận lệnh: Tình hình thay đổi. Đại đoàn các đồng chí có nhiệm vụ hướng về Luông Phra-băng tiến quân. Dọc đường gặp địch thì tùy điều kiện cụ thể mà tiêu diệt. Giữ vững lực lượng, có lệnh trở về ngay. Giữ liên lạc vô tuyến điện. Khi được hỏi mới trả lời.
- Rõ! - Anh Vũ đáp.
- Triệt để chấp hành mệnh lệnh!
- Xin chỉ thị về sử dụng binh lực như thế nào?
- Toàn quyền quyết định, từ một tiểu đoàn đến toàn đại đoàn. Hậu cần tự giải quyết. Đúng 4 giờ chiều nay, xuất phát.
- Xin triệt để chấp hành mệnh lệnh!
Đồng thời, tôi chỉ thị cho một bộ phận nhỏ, mang theo một đài vô tuyến điện, đi về phía Mộc Châu, mỗi ngày ba lần đánh điện báo cáo: “Đại đoàn 308 đã về tới…” Điện mật, xen đôi tiếng không dùng mật mã. Vì có những bức điện này, lúc đầu, địch nghe biết tưởng 308 đang quay về đồng bằng.
Tình hình lúc này không cho phép dùng điện đài báo với Trung ương, ngay tối hôm đó tôi viết bức thư và tốc đề nghị Bộ Chính trị và Bác cho chuyển sang phương châm “đánh chắc, thắng chắc” quyết giành thắng lợi nhưng chiến dịch sẽ phải kéo dài, cần khắc phục những khó khăn lớn về hậu cần. Đồng chí Nguyễn Văn Dinh, một cán bộ tác chiến, được lệnh dùng xe Jeep duy nhất của cơ quan tham mưu, mang thư đi gấp suốt ngày đêm về căn cứ.
Trong ngày hôm đó, tôi đã thực hiện được một quyết định khó khăn nhất trong cuộc đời chỉ huy của mình.
-----------------------------
(Theo hồi ức “Điện Biên Phủ, điểm hẹn lịch sử”)