Đã sinh ra nơi làng quê thì không ai là không biết tới những buổi chợ ngày phiên. Có lẽ nó đã in đậm trong tâm trí của mỗi con người nơi đó. Chợ phiên là những buổi chợ được tổ chức vào đúng những ngày định kỳ trong tuần trong tháng hoăc trong năm, với đầy đủ những mặt hàng phong phú và đa dạng. Chợ phiên có mặt ở khắp mọi nơi trên đất nước xinh đẹp của chúng ta với nhiều hình thức khác nhau.
Chợ phiên được hình thành từ xa xưa cũng giống như chợ, có lẽ từ ngày con người biết trao đổi vật chất cho nhau. Nó bắt nguồn từ nhu cầu thiết yếu của con người muốn thay đổi thực phẩm, dụng cụ lao động…, khi nhận thấy một sản phẩm nào đấy của mình làm ra quá nhiều không sư dụng hết, mà mình lại cần một sản phẩm khác mà gia đình mình không làm ra được hoặc không có đủ để dùng.
Trên đất nước chúng ta chợ phiên có ở khắp mọi nơi từ Bắc vào Nam từ miền ngược tới miền xuôi và có rất nhiều những phiên chợ nổi tiếng. Ví dụ như chợ Viềng ở Nam Định , một phiên chợ cầu may được họp vào mỗi đêm mùng 7 tháng giêng hàng năm. Hay chợ phiên Bắc Hà của dân tộc người Mông ở Lào Cai, Sapa vào mỗi chủ nhật hàng tuần mà nổi tiếng có món thắng cố. Còn có chợ phiên đá quý diễn ra chủ nhật hàng tuần ở số 456 Hoàng Hoa Thám, Hà Nội. Ở thành phố Hồ Chí Minh hiện nay cũng có một chuỗi những phiên chợ thu hút rất đông đảo các bạn trẻ tham gia… Chợ phiên cũng là một trong những nguồn cảm hứng bất tận của các nhà văn nhà thơ khi viết về làng quê. Có nơi chợ phiên được tổ chức vào những ngày lẻ trong tháng, có nơi nó lại được mở vào những ngày chẵn của tháng. Còn với quê tôi, tôi vẫn còn nhớ như in những ngày còn nhỏ được mẹ chở trên chiếc xe đạp để đến với chợ phiên Đông Xuyên – Tiền Hải- Thái Bình những ngày mùng 1, mùng 5, 11, 15, 21, 25 trong tháng. Khi đến với chợ phiên trong lòng bạn sẽ dâng trào một thứ cảm xúc thật khó tả, nó vui vẻ, tò mò và hưng phấn như một đứa trẻ lần đầu tiên được khám phá một thế giới mới hay như thưở bé bạn được mẹ mua cho chiếc áo đẹp mỗi lần tết đến vậy. Chợ phiên lớn hơn chợ những ngày thường vì có nhiều người ở nhiều thôn xã đến bán hàng hơn với nhiều mặt hàng hơn và khách đến chợ mua hàng tất nhiên cũng đông hơn ngày thường rất nhiều.
Chính vì thế ở quê nhiều người hay có thói quen đề dành tới ngày phiên để bán hoặc dể mua. Tôi vẫn nhớ ngày xưa bà tôi thường hay nói: “có đàn gà con để đến chợ phiên này bà đi bán” hay “chờ đến chợ phiên bà mua cho cháu cái khăn nhé”. Sự chờ đợi đó đã làm cho người đi chợ phiên với một tâm trạng rất háo hức. Khi đi chợ mọi người cười nói vui vẻ nhộn nhịp râm ran cả một vùng, đậm chất quê. Đến với chợ phiên bạn sẽ thấy các mặt hàng với số lượng có thể không nhiều như ở các thành phố lớn ,nhưng nó lại có đủ các mặt hàng dân dã từ chú lợn con xinh xắn, đàn gà nhiếp đáng yêu, con chó con, con mèo con, con ngan con ngỗng, con tôm con tép đến các loại hoa quả tới hàng thủ công đan nát như rổ rá; có thêm các gian bán hàng quần áo đủ các loại màu sắc cho các bạn tha hồ lựa chọn. Cả những thứ nhỏ nhặt như cây kim cuộn chỉ, quả ổi, quả táo tới miếng trầu quả cau cũng được bày bán ở chợ phiên, còn có cả cây giống, hay phấn son cho các cô các chị. Chợ phiên ở quê đa phần đều họp từ buổi sáng sớm đến giữa trưa hoặc chiều tối. Chợ phiên ngày tết còn đặc biệt hơn nữa, chỉ cần tới cổng chợ thôi là bạn đã thấy được ngay không khí của ngày tết rồi.
Bây giờ khi đã lớn và đang sống ở thành phố, tôi có thể mua được mọi mặt hàng ở trong siêu thị hay ở trong những cửa hàng tiện ích, nhưng tôi vẫn mong được về quê và đi chợ phiên cùng mẹ. Vì ở chính trong phiên chợ đó tôi gặp được hồn quê.
Dung Nguyễn