Tấm bản đồ quý báu và hầm ngầm A1/ Phạm Minh Thắng // Đồng Nai. – 2000. – Ngày 6 tháng 5. – Tr. 4
Tiểu đoàn trinh sát 426 nay là Đoàn 74 - Tổng cục 2, đã có nhiều thành tích trong các cuộc kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ… Ba đại đội và hai cá nhân được tuyên dương “Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân”. Những chiến công của các chiến sĩ trinh sát không được công bố rầm rộ, rộng khắp, nhưng nó mang đầy ý nghĩa to lớn. Trong các trận đánh, các chiến dịch, các chiến sĩ đã thu thập nhiều tin tức quý báu về địa hình, địa bàn của địch cho Bộ để chỉ huy đánh thắng mọi âm mưu xâm lược của chúng.
Trinh sát của chúng tôi bị hạn chế về nhiều mặt vì là chưa có thực tế Điện Biên Phủ, chưa biết hình thù nó ra sao nên không báo cáo được với Bộ rõ ràng. Phương thức trinh sát của chúng tôi là ngày quan sát, tối màu vào các cứ điểm của địch giẫm đạp địa hình, để vẽ bản đồ phục vụ cho tác chiến. Đầu tháng 12 năm 1953, trong một đêm tiền nhập vào gần đồn địch, một tổ trinh sát do đồng chí tiểu đoàn phó Nguyễn Ngọc Bảo chỉ huy đã thu được một dù ở chân rào. Các chiến sĩ của ta tưởng là dù hàng, nào ngờ lại là một bọc to bản đồ Điện Biên Phủ tỉ lệ 1/25.000 với đầy đủ các chi tiết về bình độ, địa hình mà địch vừa chụp ảnh hàng không đưa lên Điện Biên Phủ. Tấm bản đồ có ý nghĩa hết sức to lớn trong việc giúp các trinh sát nắm chắc bình độ, địa hình biết được các cứ điểm, đồn bốt quan trọng của địch để từ đó giúp bộ chỉ huy lực lượng quân đội ta vào tận sào huyệt diệt địch. Ngay lập tức, chúng tôi đã nhân lên thành nhiều bản để gửi đến từng tiểu đoàn bộ binh, đại đội binh chủng, đáp ứng yêu cầu tác chiến của đơn vị các cấp.
Đợt tấn công thứ 2, ta nhanh chóng tiêu diệt C1,D, E, riêng cứ điểm A1 do chưa nắm chắc cấu tạo của nó nên trầy trật. Trung đoàn bộ binh 174 trực tiếp tấn công A1,nhưng bộ binh địch liên tục phản kích ngay trong đêm.Chúng tôi quan sát kết hợp với thu tin đã báo cáo thẳng cho trung đoàn kịp thời đối phó, nhưng vẫn không chiếm được A1.Bộ tham mưu chiến dịch của ta quyết định đưa Trung đoàn 102 của Sư đoàn 308 thay thế Trung đoàn 174 để tấn công dứt điểm.Sau vài ba đêm tấn công mạnh mẽ nhưng ta vẫn chưa dứt điểm được, ta và địch mỗi bên chiếm một nửa A1, địch có nhiều phần lợi thế hơn là vì A1 chúng nắm quá rõ. Chúng ta không chiếm được vì lý do có hầm ngầm mà không phát hiện ra, chúng tôi được nhận nhiệm vụ điều tra phát hiện hầm ngầm A1. Nguyễn Ngọc Bảo chỉ huy một tổ trinh sát lên A1 tổ chức điều tra hầm ngầm.Một đêm đi trinh sát nơi mà ta chưa nắm chắc A1 có những gì? hình thù bên trong của nó ra sao? Chiến sự A1 có hàng rào dây thép gai và mìn dày đặc,tổ trinh sát của ta gặp nhiều khó khăn, Nguyễn Ngọc Bảo dẫn anh em tiếp cận sát trên đồi A1. Thấy động, địch nổ mìn, nhả súng bắn. Anh cùng đồng đội bắn trả. Lực lượng của chúng lớn, cùng với nhiều loại vũ khí mới, địa hình thuận lợi nên chúng xối đạn vào chúng tôi. Đội trinh sát bám từng mô đất, mô đá để leo tiếp.Trong khi vừa bắn trả, vừa né tránh những luồng đạn mạnh để leo qua hàng rào dây thép gai, một viên đạn từ nòng súng khác đã bắn trúng vào trán anh. Người chỉ huy trinh sát dũng cảm ngã xuống ngay trên đồi A1 khi mà chiến thắng đang gần kề. Đồng đội đưa anh trở lại căn cứ và mai táng.(Hiện nay Nguyễn Ngọc Bảo đã được Đảng và Nhà nước ta truy tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân).
Vào trung tuần tháng 4 năm 1954,mặc dù còn giữ được nửa đồi A1 nhưng định tỏ ra nao núng, sân bay và viện trợ của địch đã bị ta khống chế hoàn toàn. Binh lính địch không dám ló đầu ra khỏi công sự, chúng sống chui rúc trong hầm hào ẩm ướt, hôi hám, nhớt nhúa. Trinh sát chúng tôi đã trở lại quan sát và nắm hầm ngầm A1 để chuẩn bị cho đợt tấn công tối ngày 6 tháng 5 năm 1954 dứt điểm Điện Biên Phủ. Chúng tôi kết hợp cùng các trung đoàn công binh đào đường ngầm dẫn đến hầm ngầm đặt một tấn thuốc nổ. Chập tối, toàn bộ pháo của ta bắn dồn dập vào khu trung tâm, đạn hỏa tiễn 6 nòng từng viên đỏ lừ vun vút thành từng vệt dài,sáng thi nhau dội lửa vào Mường Thanh. Vào 9 giờ đêm 6-5, một tấn bộc phá đã nổ trong hầm ngầm A1. Ở A1 xảy ra một hiện tượng rung chuyển mạnh dưới lòng đất như động đất. Địch hoang mang không hiểu đó là tiếng nổ gì. Lúc này các trung đoàn bộ binh của ta xông tới bắt gọn địch, tịch thu vũ khí.Hôm sau, 7-5-1954 hàng loạt tên lính Pháp còn lại đã ra đầu hàng cùng các tướng lĩnh của nó. Điện Biên Phủ được giải phóng, vùng đất Tây Bắc được tự do.
-------------
Theo Sự kiện & Nhân Chứng (ghi theo lời kể của đồng chí Nguyễn Việt Nguyên tiểu đoàn trưởng tiểu đoàn trinh sát 426 cũ)